ကုိေအာင္ ၊ ႐ုိးမေရဒီယုိမဂၢဇင္း
ဒီတစ္ပါတ္မွာေတာ့ ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ ရြာကရြာသားေတြကို ကိုယ္ပိုင္ေလွေလးနဲ႔ ကူညီပို႔ေဆာင္ရင္း ကူးတို႔ စက္ေလွေမာင္း သမားျဖစ္လာသူ တစ္ေယာက္အေၾကာင္း တင္ဆက္ေပးပါမယ္။
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ထဲက ဆင္အိုးႀကီးရြာဟာ ေလးၿမိဳ႕ျမစ္ကမ္းနားမွာရွိပါတယ္။ ဆင္အုိုးႀကီးရြာမွာ ေစ်းရွိတဲ့အတြက္ ေလးၿမိဳ႕ေခ်ာင္းရဲ့ အထက္ပိုင္းေက်းရြာေတြက ေစ်း၀ယ္လာၾကသလို၊ ဆင္အုိုးႀကီးရြာက တဆင့္ ဆိုင္ကယ္၊ သံုးဘီး၊ ခရီးတိုလိုင္းကားေတြနဲ႔ ေျမာက္ဦး၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕ေတြကိုခရီးဆက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆင္အုိးႀကီးနဲ႔ ေလးၿမိဳ႕ျမစ္ထဲက တျခားရြာေတြကိုေတာ့ စက္ေလွေတြနဲ႔ပဲ ကူးသန္း သြားလာ ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဆင္အိုးၾကီး ဆိပ္ကမ္းမွာေန႔စဥ္ စက္ေလွစီးေရတရာေလာက္ အၿမဲ၀င္ထြက္ေနၿပီး အဲ့ဒီထဲမွာအသက္ ၆၀ အရြယ္ ဦးသာထြန္းစိန္ရဲ့ စက္ေလွ ကေလးကလည္း တစီးအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက စက္ေလွေမာင္းသူေတြထဲမွာ အသက္အႀကီးဆံုး တေယာက္ လို႔လဲ ဆိုႏိုင္သလို ေလးၿမိဳ႕ ျမစ္ထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းေလးဆယ္ေလာက္ ေရေၾကာင္း ခရီးအေတြ႕အႀကံဳရွိခဲ့သူပါ။ ျမစ္ထဲက အႏၲရာယ္ေတြကို ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ခဲ့သလဲ၊ သူ႔ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကဘာေတြလဲစတဲ့ ေလွခတ္သမား၊ စက္ေလွေမာင္း သမားတစ္ေယာက္ရဲ့ အေတြ႕အႀကံဳ ေတြကို ေမးျမန္းတင္ဆက္ ေပးမွာပါ။
“ၾကာပါၿပီဒီမွာေမာင္းေနတာမွတ္ေတာင္ မမွတ္မိႏိုင္ေတာ့ဘူး။ လိုင္းလိုင္စင္ရယ္လို႔ မရွိေသးတဲ့ ေခတ္ကတည္းကပဲ။ ဒါကလိုင္စင္ မရွိဘူး အဲ့ဒီတုန္းကလက္နဲ႔ေလွာ္ရတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကတည္းကပဲ။”
သူငယ္စဥ္ကတည္းက ေနရပ္ရြာ မယ္ဇလီကုန္းကေန ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ဘက္ကမ္းကိုအစုန္ အဆန္ ကူးတို႔ တိုက္ေနခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီ အခ်ိန္ကာလ တုန္းကလိုင္စင္ေၾကး၊ လိုင္းေၾကးေတြ သြင္းစရာမလိုတဲ့အတြက္ ရသမွ် ၀င္ေငြက ကိုယ့္လုပ္အားခ ျဖစ္သလို၊ေလွေလးတစီးနဲ႔ ေလွာ္တက္တေခ်ာင္းရွိရံုနဲ႔ ကူးတို႔ေလွ လိုက္ေနႏိုင္တာေၾကာင့္ တျခားအရင္းမစိုက္ရဘဲ ေန႔တြက္ကိုက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ စီးပြားေရးပံုစံေတြ ေျပာင္းလာသလို ကူးတို႔ေတြကို ခရီးစဥ္ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ၿပီး စည္ပင္သာယာ ရံပံုေငြအျဖစ္ ေလလံတင္လာတဲ့အခါေတာ့ ကိုယ္တိုင္ ေလလံ မဆြဲႏိုင္ တာေၾကာင့္အခက္အခဲျဖစ္လာခဲ့ရပါၿပီ။ သူကိုယ္တိုင္ ေျပးဆြဲေနတဲ့ မယ္ဇလီကုန္းအိုး ပ်ဥ္ေထာင္ ကူးတို႔လိုင္းကို ေလလံ ေအာင္ထားတဲ့ သူဆီကလိုင္စင္ေၾကးအျမတ္ေပးၿပီးထပ္ဆင့္ ၀ယ္ယူေျပးဆြဲရ ပါေတာ့တယ္။ တျခားလုပ္စားစရာအလုပ္မရွိတဲ့အတြက္ လက္ငုတ္ လက္ရင္း ကူးတို႔ေလွေလးနဲ႔ပဲ မိသားစုအသက္ေမြးေနရတယ္လို႔ ဦးသာထြန္းစိန္ကေျပာပါတယ္။
”တြက္ေျခမကိုက္ရင္လဲဘယ္လိုလုပ္မလဲ။မကိုက္လည္းလုပ္ေနရတာပဲေလ။ အလုပ္အကိုင္မွ မရွိတာ။ တျခားဘာအလုပ္မွ မရွိဘူး။ ဒီအလုပ္ပဲရွိတယ္။ တျခားလူေတြမွာကလယ္ျပင္ရွိတယ္။ ယာခင္းရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာလယ္လဲမရွိ၊ ယာလဲမရွိ။ ဒါနဲ႔ပဲလုပ္စားရတယ္။”
ကူးတို႔ေလွ တစီးရဲ့ တန္ဖိုးကေငြငါးသိန္းကေနဆယ္သိန္းအထိတန္ေၾကးရွိပါတယ္။ သူအခုကူးတို႔ လိုင္းေျပးဆြဲေနတဲ့ ေလကေတာ့ ၂၅ ေပ ေလာက္ ရွိတဲ့ ဆယ္ေယာက္စီးေလွပါ။ တကယ္ေတာ့ ေလွဆိုတာက အိမ္ျပန္အိပ္တဲ့အခ်ိန္၊ အလုပ္နားတဲ့အခ်ိန္ အိမ္မွာယူၿပီးသိမ္းထားလို႔ မရႏိုင္တဲ့အတြက္ အင္ဂ်င္ကိုပဲ ျဖဳတ္သိမ္းၿပီးေလွကိုေတာ့ ကူးတို႔ဆိပ္မွာပဲ ႀကိဳးခ်ည္၊ ေသာ့ခတ္ထားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခဏ အခိုးခံေနရလို႔ ေလွအေကာင္းစားတစီးကိုမစပ္ႏိုင္တာလဲ ၾကာပါၿပီ။ လက္ရွိေလွႏွစ္စီးရွိေနေပမယ့္ အႏၲရာယ္ မျဖစ္ေအာင္သံုးေနလို႔ ရႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေနအထားနဲ႔ပဲထားရတာပါ။
”ေလွအပ်က္ကို ျပန္လုပ္ထားတာ။ ေလွအေကာင္းမကိုင္ရဲဘူး။ ေလွအေကာင္းဆိုရင္ အခိုးခံရတယ္။ ဒီမွာလူျပတ္ရင္ ခိုးသြားၿပီ။ ေျပာျပရရင္ ကူးတို႔ေလွ စခတ္ကတည္းကဟိုးအရင္ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္ သံုးဆယ္ေလာက္ကတည္းကဆိုရင္ ေပ်ာက္သြားတဲ့ေလွ ေရတြက္ လို႔ေတာင္ မရဘူးနဲနဲေလး ေလွကာင္း တယ္ဆိုတာနဲ႔ အခုိုးခံရတာ။ တေန႔တည္း ႏွစ္စီးအခိုးခံရတာေတာင္ရွိတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ေလွငယ္ကေလး။ ေလွငယ္ေတာ့လဲပါသြားတာပဲေပါ့။ နဲနဲေလာက္ ေျပာင္လို႔ ေဆးေၾကာထားခဲ့ရင္ အခိုးခံလို႔ ပါသြားတာပဲ။”
အရင္ကေတာ့ ဒီျမစ္ထဲမွာပဲအစုန္အဆန္ လက္နဲ႔ေလွာ္ခတ္ေနခဲ့ေပမယ့္ ေခတ္ကာလအလိုက္ ဓါတ္ဆီအင္ဂ်င္နဲ႔ ပန္ကာ႐ိုးတတ္ၿပီး ပဲ့ခ်ိတ္စက္ေလွအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းေျပးဆြဲရပါၿပီ။ အဲ့ဒီအခါ အင္ဂ်င္စက္အတြက္ အရင္းအႏွီး ထပ္ထည့္ရတဲ့အျပင္ ေနစဥ္စက္ေမာင္းဆီ အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ကရွိလာပါတယ္။ ခရီးသည္အေရအတြက္လဲ မ်ားလာေပမယ့္ ကုန္က်စရိတ္နဲ႔ တြက္ေျခကိုက္တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာမရွိေတာ့ပါဘူး။
“တစ္ေယာက္တည္းပို႔ဆိုဆိုရင္ အသြားအျပန္ ဆီ ၁၀၀၀ ဖိုးကုန္ပါတယ္။ ငါးရာပဲရတယ္။ ေျမာက္ဦးကိုသြားဖို႔ တေယာက္တည္း ပို႔လိုက္ရရင္ သြားၿပီေလ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္တာနဲ႔ ငါးရာ ႐ံႉးၿပီ။ ကုန္တာ ၁၀၀၀ ဖိုး။”
“တရက္ကိုတေသာင္းရတဲ့ခါလဲရတယ္။ တေသာင္းမျပည့္တာကမ်ားတယ္။ တေသာင္းခြဲေလာက္ ရတာက နည္းပါတယ္။ တေသာင္း ေလာက္ရရင္ေတာင္ ဆီစားရိတ္ကငါးေထာင္ေက်ာ္ ကုန္သြားၿပီ။ အဲ့ဒါဆို စားစရိတ္က တထပ္စာေလာက္ပဲရေတာ့တယ္။ ေလးေထာင္ ေလာက္ က်န္တယ္။ မိုးလင္းတာနဲ႔ ကုန္ၿပီေပါ့ တရက္စာပဲ။”
သူေနတဲ့ မယ္ဇလီကုန္းရြာနဲ႔ အနီးနားကအင္းရွည္ရြာမွာေနထုိင္သူအားလံုးကေတာ့ အေရးကိစၥေပၚတိုင္း တစ္စီးပဲရွိတဲ့ ဦးသာထြန္းစိန္ရဲ့ ကူးတို႔ေလွကေလးကိုပဲအားထားၿပီးခရီးသြားၾကရတာပါ။ ခရီးသြားဖို႔ အလိုရွိတဲ့ အခါတိုင္းစက္ေလွေမာင္းပို႔ေပေနရလို႔ သူ႔အတြက္ အလုပ္ ခ်ိန္ရယ္လို႔ သတ္မွတ္လို႔ မရႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
“မနက္ ငါးနာရီေလာက္ကတည္းကထြက္ေပးရတဲ့အခါလဲရွိတယ္။ ငါးနာရီဆိုတာနဲ႔ အထမ္းသမားေတြ၊ အသီးအရြက္ေရာင္းတဲ့ လူေတြကို ပို႔ရတယ္။ မိုးတြင္းဆိုရင္ မွ်စ္ (၀ါးတုတ္) ေပါ့ ေတာင္ေတြကခ်ိဳးတယ္ သြားေရာင္းၾကတယ္။ သံုးေလးငါးေယာက္ဆိုရင္ ပို႔ေပးတယ္။ သံုးေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ အဲ့လိုလာၾကတယ္။”
တကယ္ေတာ့ ေလးၿမိဳ႕ျမစ္ကသာမန္အခ်ိန္မွာသာယာလွေပမယ့္ မိုးရာသီအခ်ိန္ဆိုရင္ေတာ့ ေရစီးျပင္းလြန္းလို႔ ဘယ္ေလာက္ အေရးႀကီးႀကီး ကူးတို႔ေလွမထြက္ႏိုင္တဲ့ အခါေတြလဲရွိပါတယ္။
“ေရစီးအရမ္းျပင္းလာေတာ့လဲမရေတာ့ဘူးေလ။ အရမ္းေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတယ္။ ေရစီးျပင္းလို႔ သစ္တံုးေတြေမ်ာလာရင္ မတက္ရဲဘူး လိုင္းပိတ္ထားရတယ္။ တရက္ ႏွစ္ရက္ ေရနဲနဲေလ်ာ့လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ပုိ႔ရတယ္။ မပို႔လို႔လဲမရေတာ့ဘူးဟိုမွာအေရးႀကီးကိစၥသြားရမယ္။ ေဆးခန္းပို႔ရေတာ့မယ္ အဲ့လိုအေရးႀကီးကိစၥေပၚလာၿပီဆိုရင္ လိုက္ပို႔ရတာပဲ။”
ကိုယ့္ရြာသားကိုယ့္ခရီးသည္ေတြကိုလိုရာပို႔ေပးခဲ့ရေပမယ့္ တခါတေလအျပန္ခရီးမိုးခ်ဳပ္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာေတာ့ ရာသီဥတု ေကာင္းမြန္ သာယာ ေနခဲ့ရင္ေတာင္ သူ႔အတြက္ မျမင္ႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲေတြကေစာင့္ႀကိဳေနပါေသးတယ္။
“ေန၀င္သြားရင္ေတာ့ အႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။ ပိုက္ေတြကအမ်ားႀကီးဟိုဘက္ ဒီဘက္ ေရွာင္သြားလို႔ မရဘူး။ အကုန္လံုးပိုက္ေတြ ခ်ည့္ပဲ။ ပိုက္မွာ ၿငိမိတာနဲ႔ ေလ်ာ္ေပးရတယ္။ ေန၀င္သြားေတာ့ မျမင္ရေတာ့ဘူးမလား။ သြားရင္းသြားရင္းနဲ႔ ပိုက္ေလွကဟိုး အေ၀းႀကီးမွာ ရွိေနမယ္။ ပိုက္အဖ်ားကဒီဘက္မွာမျမင္ရပဲသြားရင္ ၿငိတယ္။ ၿငိလို႔ ပန္ကာ႐ိုးကို ၀င္သြားတာနဲ႔ စက္ႏိႈးလို႔ မရေတာ့ဘူး။ အဲ့ဒီလိုျဖစ္ရင္ အဲ့ဒါကို ျဖဳတ္၊ ေလ်ာ္ရတယ္ သိပ္ အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ဘူးေလးေထာင္ ငါးေထာင္ အဲ့ဒီေလာက္ေလ်ာ္ရတယ္။ ေလးငါးေခါက္ေလာက္ ေလ်ာ္ေပး ခဲ့ရၿပီ။ ပိုက္နဲ႔ ျငိမိရင္ ပိုက္ကို ျဖတ္ပစ္လိုက္ရတယ္။ အေကာင္းျပန္မရႏိုင္ဘူး။ ပိုင္းပစ္၊ ျဖတ္ပစ္လိုက္ရတယ္။”
အဲ့ဒီအခါမ်ိဳးဆိုရင္တရက္စာရွာလို႔ရတဲ့ လုပ္အားခကိုအေလ်ာ္ေပးလိုက္ရတဲ့အျပင္ ေနာက္ေန႔ စက္ေလွထြက္ဖို႔ ဆီဖိုးအရင္းအႏွီးက အခက္ အခဲျဖစ္လာရေတာ့မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ပိုက္ဆံရဖို႔တခုတည္းကိုပဲေမွ်ာ္လင့္ၿပီးအလုပ္လုပ္ေနလို႔ မရဘူးဆိုတာလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ စက္ေလွ သမား ေတြကသင္ခန္းစာေပးထားခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ သတိႀကီးႀကီးထားခဲ့လို႔ အႏၲရာယ္ကင္းခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္းကိုအခုလို ျပန္ေျပာျပ ေသးတယ္။
“ဒီဘက္ ဂုဏ္ကၽြန္းမွာေတာ္ေတာ္ေလးရွိဖူးတယ္။ မနည္းေသတာေတြရွိတယ္။ အဲ့ဒီတုန္းကတေခါက္တည္းမွာ ႏွစ္ေယာက္ေသ သြားတယ္။ ေနာက္တေယာက္ကသတိမရေအာင္ ျဖစ္ေနၿပီ။ ေဆးခန္းရွိလို႔ အသက္မီလိုက္တယ္။ စက္ေလွကူးတာနဲ႔ သူတို႔လဲ ျမဴးၾကေပ်ာ္ၾက တာကိုးသႀကၤန္တြင္းတုန္းက၊ ရွစ္ေသာင္းဘုရားဖူးသြားဖူးၾကတာ။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုေခၚတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ ေလကလဲလာတယ္။ ဒီဘက္ကလဲ ေမွာင္မဲေနၿပီ။ ေလထန္လာရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာကလႈိင္းႀကီးတယ္ လႈိင္းမ်ားတယ္။ မကူးရဲဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ကသြားၾကေတာ့ ဂုဏ္ကၽြန္းက ကူးၾကေတာ့လို႔ ေျပာလိုက္တယ္။ သူတို႔က ကၽြန္ေတာ့ကိုေတာင္ ပိုက္ဆံမလိုေတာ့ဘူးလား။ ပိုက္ဆံေတြနဲ႔ ၀ေနၿပီလားလို႔ ေျပာသြားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လဲဘာမွ ျပန္မေျပာလိုက္ဘူး။ ဂုဏ္ကၽြန္းေလွလာေတာ့ ဒီဘက္ကကူးၾကတယ္။ ကူးလို႔ ခဏေနရင္ ျမဳပ္သြားေရာ။”
ေလးၿမဳိ႕ျမစ္ထဲကေရစီးအေျခအေနကိုမွန္းလို႔မရသလိုတျခားမေမွ်ာ္လင့္တဲ့ အႏၲရာယ္ေတြကလဲအမ်ားႀကီးပါ။ ႏွစ္ေပါင္းေလးဆယ္ေလာက္ လုပ္ကိုင္လာခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳကေဘးအႏၲရာယ္ကိုဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲေရွာင္ရွားရမလဲဆိုတာေကာင္းေကာင္းသိေနပါၿပီ။ အဲ့ဒီအတြက္ သူ႔လုပ္သက္တေလွ်ာက္ တခါမွ အႏၲရာယ္ႀကီးႀကီးမားမားမႀကံဳဖူးေသးဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
“အဲ့ဒီအတြက္ ေလွအႀကီးကိုသံုးတယ္။ ေလွအငယ္ေလးနဲ႔ သြားလို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒါေတြ ေၾကာက္လို႔ ေလွႀကီးႀကီးကိုသံုးတယ္။ ႏွစ္ေယာက္တည္းဆိုလဲေလွအႀကီးနဲ႔ပဲသြားတယ္။ အဲ့လို ျဖစ္တာေတာ့ မရွိဘူးေပါ့။ တခါမွ မျဖစ္ဖူးေသးဘူး။”
သူ႔ရဲ့ မိသားစုမွာဇနီးသည္၊ သားႏွစ္ေယာက္၊ အတူေနညီမတစ္ေယာက္ အားလံုးငါးေယာက္စာ ၀မ္းေရးအတြက္ ေလွတစီးနဲ႔ အစုန္အဆန္ ရွာေဖြေနရတာပါ။ သားသံုးေယာက္ရွိေပမယ့္ အားလံုးကိုရွစ္တန္းေအာင္ၿပီးတာနဲ႔ ေက်ာင္းဆက္မထားႏိုင္ေတာ့ပဲ ေက်ာင္းထုတ္လိုက္ ရပါေတာ့တယ္။ အႀကီးဆံုးသားကရန္ကုန္ကစက္႐ံုတခုမွာ အလုပ္၀င္လုပ္ခို္င္းၿပီး အတူက်န္ေနခဲ့တဲ့ လူပ်ိဳေပါက္အရြယ္ သားႏွစ္ေယာက္ ကေတာ့ တခါတေလဖခင္ကိုယ္စား စက္ေလွ၀င္ေမာင္းေနရပါၿပီ။
“သားသမီးေတြ ဒီႏွစ္ေတာ့ ေက်ာင္းထုပ္ထားလိုက္ရၿပီ။ ဘာလို႕လဲဆုိေတာ့ လိုက္မမီႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ပိုက္ဆံလိုက္မမီဘူး။ ေက်ာင္းလဲတက္တယ္။ စားလဲစားမယ္ဆိုေတာ့ ေက်ာင္းထားလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ၈ တန္းကပဲထြက္ခိုင္းရတယ္။ ႏွစ္ေယာက္စလုံး ၈ တန္း။ ရန္ကုန္ကိုသြားတဲ့ အႀကီးဆံုးလဲရွစ္တန္းကပဲထုတ္ၿပီးသြားေပေတာ့လို႔”
ေတာရြာကေလးမွာေန၊ ရြာရဲ့လိုအပ္ခ်က္အရကုိယ္ပိုင္ေလွကေလးနဲ႔ ကူညီပို႔ေဆာင္ရင္းကူးတို႔စက္ေလွ ေမာင္းသူျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ဦးသာထြန္းစိန္ ကေတာ့ သားေတြ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ထိ၊ ကိုယ္တိုင္ စက္ေလွေမာင္းဖို႔ အားအင္ေတြရွိေနေသးတဲ့ အထိ ကူးတို႔လိုင္းေျပးဆြဲေနဦးမွာပါ။ သူ႔အတြက္ ျပင္းျပင္းျပျပရွိေနတဲ့ အိပ္မက္ကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနဆဲပါ။
“ဒီႏွစ္ ရွင္ျပဳမလို႔ေလ။ မိဘ၀တၱရားေတာ့ ေက်လိုက္ရမွာပဲ။ မရွိတရွိနဲ႔ပဲ။ ဟို ျမစိမ္းေရာင္ ပိုက္ဆံယူထားတယ္ ဆယ့္ငါးသိန္း။ အဲ့ဒါနဲ႔ ျပဳမယ္လို႔။ အဲ့ဒါေတာ့ အလုပ္နဲ႔ပဲဆပ္ေနရမွာပဲ။”
618 total views, 1 views today